Nguyễn Hữu Tráng (Berlin): TUẦN LỄ BUỒN ĐỐI VỚI CHÂU ÂU VÀ NƯỚC ĐỨC

Ngày 01 tháng 6 tại vườn hồng trong Nhà trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rút khỏi Hiệp ước Paris 2015 về chống biến đổi khí hậu, để bảo vệ quyền lợi của người dân Mỹ và chống lại những „bất công“ mà Hiệp ước này áp đặt vào nước Mỹ như chính lời Tổng thống Trump. Mặc dù cũng đã lường trước việc Mỹ có thể rút khỏi Hiệp ước này, nhưng châu Âu và Đức đã khá sốc và thất vọng khi nghe chính những lời tuyên bố của siêu cường số một và một trong hai „cường quốc“ xả thải vào khí quyển (cùng với Trung Quốc).

Ngay tối hôm qua, thứ năm, tức là cùng thời gian Trump đang còn đọc tuyên bố tại Nhà Trắng thì lãnh đạo các nước châu Âu đã lên tiếng. Thủ tướng Đức, Thủ tướng Italia, Tổng thống Pháp ra tuyên bố chúng, nhất loạt phê phán quyết định này của Mỹ và cho biết sẽ không đàm phán lại như đề nghị của Mỹ; đồng thời nhấn mạnh các nước này sẽ tiếp tục thực hiện những cam kết từ Hiệp ước Paris.

Thủ tướng Đức Merkel đã ngay lập tức gọi điện cho TTh Trump bầy tỏ lấy làm tiếc về quyết định này; Thủ tướng Anh, Canada bầy tỏ thất vọng; Nhật bản và Úc cũng lấy làm tiếc và cho biết vẫn sẽ thực hiện Hiệp ước này. Tân Tổng thống Pháp phát biểu trên truyền hình „Tối nay Hợp chúng quốc Hoa Kỳ đã quay lưng lại với thế giới“. Bộ trưởng Văn phòng Thủ tướng Đức cho biết „tất cả thành viên Chính phủ Đức đều rất thất vọng và lấy làm buồn vì một nước quan trọng bậc nhất chỉ bằng một cái vẩy tay đã rũ bỏ trách nhiệm bảo vệ môi trường“.

Trước đó trong chuyến công du đầu tiên sang Châu Âu dự Hội nghị thượng đỉnh NATO Tổng thống Trump đã khiến các đồng minh thân cận nhất của Mỹ thất vọng tràn trề. Không những thế, ngay sau khi từ Châu Ầu quay về nước , Donald Trump đã nhắc lại lời công kích Đức vì Đức xuất siêu quá nhiều sang Mỹ gây hại cho kinh tế nước này. Ông coi điều đó là „tồi tệ, rất tồi tệ“ và „Đức rất tệ, rất xấu“. Các nhà bình luận quốc tế thì cho là TTh Trump thiếu kiến thức lễ tân ngoại giao thông thường; các nhà phân tích kinh tế thì cho lập luận của Trump là „ngốc nghếch“ khi đổ hết lỗi cho xuất siêu của Đức sang Mỹ.

Bà Merkel, người kiên định ủng hộ Liên minh xuyên Đại Tây dương và ít khi „quá lời“ khi bình luận về nước khác hay người khác, cũng đã phải thốt lên „thời kỳ mà chúng ta có thể hoàn toàn tin tưởng vào người khác có vẻ đã qua, như chúng ta được chứng kiến trong mấy ngày qua. Đã đến lúc người Châu Âu chúng ta phải tự chịu trách nhiệm về số mệnh của mình“. Người Mỹ hoan nghênh phát biểu trên của bà Merkel vì cho là bà đã hiểu chính sách an ninh mới của Tổng thống Trump, nhưng người Châu Âu và nhất là người Đức thì thấu hiểu sự cay đắng đằng sau phát biểu của „thủ lĩnh thế giới phương Tây“ mà dư luận „phong“ cho Angele Merkel.

Sau chiến tranh thế giới lần thứ II, chính sách hướng Tây và gắn với Mỹ, NATO trở thành trụ cột của chính sách đối ngoại của Cộng hòa Liên bang Đức. Chính điều này đã giúp Châu Âu 70 năm qua sống trong hòa bình và thịnh vượng. Cùng với sự „rút lui“ dần của Mỹ trong những vấn đề toàn cầu như hòa bình và an ninh ở Châu Âu, chống biến đổi khí hậu, những „tay chơi“ mới đã dần lộ diện để muốn lấp chỗ trống đó. Ở Châu Á là Trung Quốc, ở khu vực Đông Âu là Nga; phần còn lại của Châu Âu đang nhìn nước Đức như là một „lãnh đạo“ mới, đối trọng với các cực khác. Bà Merkel có thể tự tin hơn với vai trò mới sau khi nước Pháp đã có Emanuell Marcon, người cũng hết lòng vì một EU, NATO lớn mạnh, đồng thời cũng là một người bạn thân thiết của Đức.